Het toetssysteem knelt. Steeds meer en steeds vaker laten kinderen, ouders, leraren, directeuren, bestuurders, ondersteuners, politici én wetenschappers van zich horen.
Het huidige toetssysteem is een oneerlijke sorteermachine die geen recht doet aan ieders uniek potentieel. De druk op jonge kinderen is groot en de kwaliteit van het onderwijs is versmald tot slechts enkele cijfers en indicatoren. Kinderen worden stelselmatig met elkaar vergeleken en ingedeeld in hoger en lager. Scholen ervaren een afrekencultuur. Deze cijfermatige, vergelijkende manier van toetsen, doet kinderen én professionals tekort en verschraalt het onderwijs. Uit alle hoeken komt kritiek, zoals je op deze pagina kunt lezen.
Kritiek op het toetssysteem
Toetscultuur zet jonge kinderen onder druk
Bleke snoetjes, korte lontjes, buikpijnklachten en huilende leerlingen. Dat zien leerkrachten rond de toetsperiodes op de basisschool.
Na tientallen tips over de gevolgen van onze toetscultuur zet Pointer KRO-NCRV samen met DUO Onderwijsonderzoek & Advies een vragenlijst uit onder 400 bovenbouwleerkrachten. “Wij hebben zelfs ouders die thuis consequenties hebben op lagere scores, terwijl het kind gewoon laat zien wat het kan.”
De inspectie, de toetsaanbieder, de minister... Niemand wíl stress, kansenongelijkheid en toetstraining, maar toch ís het er wel.
Van de kat en de bel
Onderwijs lijkt een wedstrijd te zijn geworden met jaarlijkse winnaars en verliezers. Niet alleen onder kinderen, maar ook onder tal van hardwerkende professionals die misschien zelfs geloven dat ze gefaald hebben als ze ingehaald zijn tijdens de wedstrijd...
Meester in toetsen Karen Heij werkt als zelfstandig toetsexpert en is in april 2021 gepromoveerd op een onderzoek naar de eindtoets basisonderwijs. In haar schokkende proefschrift is te lezen wat de Eindtoets wel én wat het niet meet. Karen is van mening dat toetsen kinderen verder moeten helpen en professionals moeten ondersteunen, maar ziet dat toetsen in het onderwijs vaak het tegenovergestelde doen.
Wat heeft 50 jaar toetsen ons geleerd?
Met Ben Wilbrink blikt Tjip de Jong terug op meer dan 50 jaar toetsen en examineren in het Nederlands onderwijs. Zij schetsen een uitgebreide historielijn die start in de jaren 50 van de vorige eeuw en loopt tot aan nu (2023).
Waar komt de aandacht voor toetsen vandaan? Waarom zijn we ooit begonnen met toetsen en hoe is de relatie met de statistiek erbij gekomen? Zij bespreken aspecten als betrouwbaarheid, validiteit en controleerbaarheid die een grote impact hebben op onze opvattingen over toetsen, leren en wat een ‘goede’ school is. Ook wordt de noodzaak verkend om toetsen als inherent onderdeel te zien van leren en dus niet ‘losstaand’ van het onderwijs. Maar dat kan alleen als we ook kritisch in de spiegel durven te kijken als het gaat om de rol die toetsing wel en niet speelt tijdens het leren op school.
Het onderwijs opnieuw uitvinden
In 2022 verschijnt de rapportage van een grootschalig onderwijsonderzoek van ruim 300 wetenschappers van over de hele wereld. De rapportage bestaat uit een beoordeling van dat 'wat ertoe doet' in het onderwijs. De uitgangspunten in rapport voor onderwijsbeleid in de 21e eeuw, sluiten naadloos aan bij de systematiek IK Ontwikkel.
Het algemene doel van deze International Science en Evidence based Education (ISEE) beoordeling is om bij te dragen aan de toekomst van het onderwijs. Het idee is om multidisciplinaire expertise op het gebied van onderwijssystemen en hervormingen van een reeks belanghebbenden op een open en inclusieve manier te bundelen en een wetenschappelijk stevige en op feiten gebaseerde beoordeling uit te voeren die kan ondersteunen bij het ontwikkelen van onderwijsbeleid op alle niveaus. Het rapport bestaat uit drie kernboodschappen:
-
Gepersonaliseerd onderwijs waar ieder tot bloei kan komen is een mensenrecht;
-
Leren is een cognitief, emotioneel proces;
-
Wetenschappelijk bewijs moet de basis vormen voor onderwijsbeleid.
Eindtoets ongeschikt om leesvaardigheid te toetsen
Klare taal in dit lezenswaardig artikel van Eva Naaijkens en Martin Bootsma.
De Alan Turingschool in Amsterdam koos bewust voor evidence informed leesonderwijs. Toch bleven de resultaten op de eindtoets achter. Pas toen de school de vraagstelling ging oefenen, schoten de scores omhoog. Meet de eindtoets of leerlingen voldoen aan de referentieniveaus taal of is het een hoepeltje waar ze doorheen moeten springen?
Hoe cijfers de motivatie van leerlingen om zeep helpen
Een analyse van onderzoeker en correspondent onderwijs Johannes Visser.
Naarmate kinderen langer naar school gaan, verliezen ze hun nieuwsgierigheid en plezier om te leren. Niet zo gek, als je weet hoeveel cijfers een leerling per schooljaar krijgt. In dit artikel wordt wetenschappelijk onderbouwd waarom het zo belangrijk is dat kinderen kunnen ontwikkelen onderwijs van binnenuit. Vanuit intrinsieke motivatie.
Leve het Onderwijs
STOP het verplicht toetsen van jonge kinderen.
Sinds het voorjaar van 2022 bestaat het netwerk #Hogebomen. Het kernteam wordt gevormd door een divers gezelschap wat van binnenuit gedreven is om het verplicht gestandaardiseerd vergelijkend toetsen van kinderen te stoppen. Diverse leden van het netwerk zijn ook vertegenwoordigd in Leve het Onderwijs, een beweging van bevlogen schoolbestuurders.
IK Ontwikkel coöperatie U.A. ondersteunt dit initiatief van harte én deelt graag een alternatief.